คาถาไหว้พระภูมิเจ้าที่ที่ควรรู้ พร้อมวิธีการสักการะที่ถูกต้อง

การไหว้พระภูมิและเจ้าที่เป็นหนึ่งในความเชื่อสำคัญของชาวไทยที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน ชาวไทยเชื่อว่าพระภูมิและเจ้าที่คือวิญญาณผู้คุ้มครองบ้านเรือน พื้นที่ ที่ดิน รวมถึงกิจการร้านค้า หากได้รับการบูชาอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ จะช่วยคุ้มครองผู้อยู่อาศัยให้แคล้วคลาดจากภัยอันตราย อยู่เย็นเป็นสุข มีโชคลาภ เงินทองไหลมาเทมา และทำให้กิจการเจริญรุ่งเรืองได้อย่างมั่นคง

การสักการะพระภูมิและเจ้าที่จึงควรทำด้วยความตั้งใจจริง ความเคารพ ศึกษาคาถาไหว้เจ้าที่และวิธีการไหว้ที่ถูกต้อง เพื่อให้เกิดผลดีทั้งด้านพลังจิตใจและความเป็นสิริมงคลในชีวิตประจำวันอย่างสูงสุด

ข้อควรรู้ก่อนไหว้ ศาลพระภูมิแตกต่างกับศาลเจ้าที่อย่างไร

ก่อนที่เราจะไปดูวิธีการ ของไหว้ และคาถาไหว้เจ้าที่พระภูมิที่ถูกต้อง มาทำความเข้าใจกันก่อนว่า ‘ศาลพระภูมิ’ และ ‘ศาลเจ้าที่’ แตกต่างกันอย่างไร

ศาลพระภูมิ

ศาลพระภูมิ คือ ศาลที่ตั้งขึ้นเพื่อบูชา ‘พระภูมิ’ เทพผู้ดูแลดินและที่อยู่อาศัย โดยทั่วไปมีเสาเดียว เรียกว่า 'เสาศาล’ มีหลังคา และมักมีองค์พระภูมิหรือเทวดาประจำทิศประดิษฐานอยู่ภายใน เชื่อกันว่าศาลพระภูมิจะช่วยปกปักรักษาบ้าน และนำพาความสงบสุขมาให้กับผู้อยู่อาศัย

• มีความสูงมากกว่าศาลเจ้าที่
• ห้ามตั้งตรงกับประตูทางเข้าบ้านหรือทางเข้าห้องต่าง ๆ

ศาลเจ้าที่

ศาลเจ้าที่ หรือที่เรียกกันอีกชื่อหนึ่งว่า ‘ศาลตายาย’ เป็นศาลที่สร้างเพื่อให้ดวงวิญญาณเจ้าที่เจ้าทาง หรือวิญญาณบรรพบุรุษที่ดูแลพื้นที่อยู่อาศัยได้มีที่สถิต เชื่อกันว่าศาลเจ้าที่จะช่วยดูแล และคุ้มครองผู้อยู่อาศัย 

• มักมีลักษณะคล้ายบ้าน ไม่มีเสาเดียวแบบศาลพระภูมิ
• ตั้งในจุดต่ำกว่าศาลพระภูมิ เพราะมีศักดิ์ต่ำกว่า

ไหว้พระภูมิเจ้าที่ต้องใช้ธูปกี่ดอก

การไหว้พระภูมิเจ้าที่ไม่เพียงแต่เป็นพิธีกรรมที่แสดงความเคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์เท่านั้น แต่ยังเป็นการเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างเจ้าของบ้านกับพลังงานที่มองไม่เห็น ซึ่งมีผลต่อพลังงานโดยรวมของบ้าน ไม่ว่าจะเป็นพลังแห่งความสงบ ความอบอุ่น หรือแม้แต่พลังแห่งการดึงดูดโชคลาภและความเมตตาจากผู้คนภายนอก 

นอกจากการท่องคาถาไหว้เจ้าที่และพระภูมิที่ถูกต้องแล้ว การรู้ว่าไหว้เจ้าที่ใช้ธูปกี่ดอกก็เป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากสื่อถึงการให้เกียรติและความหมายในทางจิตวิญญาณ

• ศาลพระภูมิ: ใช้ธูป 9 ดอก หมายถึงการไหว้เทพชั้นสูง เทวดาประจำทิศ และผู้มีบุญบารมี
• ศาลเจ้าที่: ใช้ธูป 5 ดอก หมายถึงการไหว้เจ้าที่ วิญญาณผู้ดูแลที่ดิน และวิญญาณของบรรพบุรุษ

เลือกวันไหว้พระภูมิเจ้าที่หรับบ้านใหม่: ฤกษ์ขึ้นบ้านใหม่ 2568 เสริมสิริมงคลให้แก่ผู้อยู่อาศัย

ของไหว้ที่ต้องเตรียมสำหรับการสักการะศาลพระภูมิ

• น้ำสะอาด 1 แก้ว
• ข้าวสวย 1 ถ้วย
• ผลไม้ 3 หรือ 5 อย่าง เช่น กล้วย ส้ม แอปเปิล
• ขนมไทย 3 หรือ 5 อย่าบง เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ขนมถ้วย
• อาหารคาว 1 อย่าง เช่น ข้าวแกง, ไก่ต้ม หรือหมูสามชั้น
• ดอกไม้สด หรือพวงมาลัย เช่น ดอกดาวเรือง 
• ธูป 9 ดอก
• เทียน 1 คู่

ของไหว้ที่ต้องเตรียมสำหรับการสักการะศาลเจ้าที่

• น้ำสะอาด 1 แก้ว
• หมากพลู 1 ชุด
• ข้าวสวย 1 ถ้วย
• ผลไม้ 3 หรือ 5 อย่าง เช่น ส้ม องุ่น สาลี่
• อาหารคาว 1 อย่าง เช่น ข้าวเหนียวหมูปิ้ง หรือข้าวต้ม
• ขนมไทย 3 หรือ 5 อย่าบง เช่น ทองหยิบ ฝอยทอง ขนมชั้น
• ดอกไม้สด หรือพวงมาลัย เช่น ดอกดาวเรือง 
• ธูป 5 ดอก
• เทียน 1 คู่

คาถาไหว้พระภูมิ

สำหรับคาถาไหว้พระภูมิ จะเริ่มต้นด้วยการตั้งนะโม 3 จบก่อนเสมอ เพื่อเป็นการนมัสการพระพุทธเจ้าตามหลักศาสนาพุธ

“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ”(3 จบ)

 จากนั้นจึงสวดคาถาไหว้พระภูมิ ซึ่งมีด้วยกันหลายบท ได้แก่

• บทสวดบูชา

“ภูมมัสมิง ทิสาภาเค สันติภูมมา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ”(3 จบ)

• บทสวดขอพร

“สิโรเม ขอเดชะ พระภูมิเทวารักษาที่รับพระพรจากเจ้ากรุงพาลี ให้วัฒนาถาวรสิ่งสุขแด่ข้าพเจ้า (ชื่อ-นามสกุล) ให้ (คำอธิษฐาน) มั่งมีเงินทองและทรัพย์พัสดุข้าวของเนืองนอง โสตถิ ชัยยะ ภะวันตุ เม”

คาถาไหว้เจ้าที่

สำหรับคาถาไหว้เจ้าที่ จะเริ่มต้นด้วยการตั้งนะโม 3 จบก่อนเสมอเช่นกัน เพื่อเป็นการนมัสการพระพุทธเจ้าตามหลักศาสนาพุธ

“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ”(3 จบ)

 จากนั้นจึงสวดคาถาไหว้เจ้าที่ ซึ่งมีด้วยกันหลายบท ได้แก่

• บทสวดบูชา

“ตา-ยาย ยัสมิง ทิสาภาเค สันติ ตายายเทวา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ” (3 จบ)

• บทสวดขอพร

“สิโรเม ขอเดชะ ตายายเทวา เจ้าของที่ ขอให้ช่วยดูแลคุ้มครองรักษาบ้านเรือน (ชื่อสถานที่) และข้าพเจ้าผู้อยู่อาศัยในสถานที่นี้ (คำอธิษฐาน) โสตถิ ชัยยะ ภะวันตุ เม”

• บทสวดขอพรการค้าขาย

“เจ้าที่ เทวดานัง ปิยะสุตวา มหาลาโภ ประสิทธิลาภา ประสันนะจิตตาศรีทาสุตถี พระวันตุเมฯ ขอบารมี พระภูมิเจ้าที่เจ้าทาง บัดนี้ข้าพเจ้า (ชื่อ-นามสกุล) ขอจุดธูปเพื่อสักการะเทพ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดิน จงเปิดทางทรัพย์ ให้ตลอดทั้งวันนี้ข้าพเจ้าได้รับข่าวดี ค้าขายร่ำรวย ตลอดทั้งวันด้วยเทอญ”

คาถาลาของไหว้พระภูมิเจ้าที่

หลังจากทำการสวดคาถาไหว้เจ้าที่และถวายของไหว้แล้ว เมื่อครบตามเวลา (สามารถทำได้หลังจากที่ธูปหมดดอก) ควรกล่าวบทสวดลาของไหว้อย่างสุภาพ เพื่อเป็นการขออนุญาตเก็บของไหว้กลับมา ไม่ใช่การนำกลับมาโดยพลการ

• บทสวดลาของไหว้

“อายันตุ โภนโต อิธะ ทานะสีละ เนกขัมมะปัญญา สะหะ วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐานะ เมตตุเปกขายุทธายะโว ทิสสา วินะติ อะเสสะโตฯ”

หรือ

“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” (3 จบ) 

“เสสังมังคะลัง ยาจามิ”

สิ่งที่ไม่ควรนำมาถวายพระภูมิเจ้าที่

การสักการะและถวายอาหารหรือผลไม้แก่พระภูมิเจ้าที่ ควรให้ความเคารพและใส่ใจในรายละเอียด โดยเฉพาะการเลือกของที่เป็นมงคลและเหมาะสมตามหลักความเชื่อไทย

ของดิบ: ห้ามถวาย เช่น เนื้อดิบ ปลาไม่ปรุงสุก ไข่ดิบ ฯลฯ เพราะเชื่อว่าเป็นของที่ยังไม่บริสุทธิ์ และไม่เหมาะกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์

ผลไม้ที่ชื่อไม่เป็นมงคล:

• ลูกท้อ: เชื่อกันว่าเป็นผลไม้แห่งการขัดโชค
• มังคุด: พ้องเสียงกับคำว่า ‘มังคุด-มังคล’ อาจสื่อถึงการตัดมงคล
• ลางสาด: พ้องเสียงกับ ‘ลางร้าย’
• ระกำ: พ้องเสียงกับ ‘ระกำช้ำใจ’ ไม่เป็นมงคล
• น้อยหน่า: สื่อถึงโชคเล็กน้อย ไม่เต็มที่

สรุป คาถาไหว้เจ้าที่

การไหว้พระภูมิเจ้าที่เป็นประเพณีไทยที่ช่วยส่งเสริมความมั่นใจทางใจและเป็นพลังเสริมทางจิตวิญญาณ โดยควรให้ความเคารพทั้งในพิธีกรรมและความตั้งใจ การเลือกของไหว้ การใช้คาถาไหว้เจ้าที่ และการจุดธูปให้ถูกต้องเป็นการแสดงถึงความเคารพต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งจะช่วยให้ผู้อยู่อาศัยได้รับความคุ้มครองและความเจริญรุ่งเรืองในทุกด้านของชีวิต