ที่ดินสปกคืออะไร สามารถนำไปทำอะไรได้บ้าง

การถือครองที่ดินเป็นหนึ่งในรูปแบบการลงทุนที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน แต่สำหรับ ที่ดิน ส.ป.ก. ซึ่งเป็นที่ดินที่ได้รับการจัดสรรจากรัฐบาลเพื่อเกษตรกร มีข้อจำกัดและกฎเกณฑ์ที่แตกต่างจากที่ดินทั่วไปที่ควรทราบก่อนที่จะตัดสินใจซื้อหรือใช้งาน การทำความเข้าใจเกี่ยวกับข้อบังคับและข้อจำกัดเหล่านี้จะช่วยให้คุณสามารถใช้ประโยชน์จากที่ดิน ส.ป.ก. ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปทำความรู้จักกับ ที่ดิน ส.ป.ก. ว่าคืออะไร มีกฎเกณฑ์อะไรบ้างที่เกี่ยวข้อง และเราสามารถใช้ที่ดิน ส.ป.ก. ได้อย่างไรบ้าง

ที่ดิน ส.ป.ก. คืออะไร

ที่ดิน ส.ป.ก. หรือที่เรียกว่า ที่ดินสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม คือ ที่ดินที่รัฐจัดสรรให้กับเกษตรกรหรือบุคคลที่ต้องการประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อสนับสนุนการทำการเกษตร และส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากที่ดินในลักษณะที่ช่วยพัฒนาผลผลิตทางการเกษตร รวมถึงการส่งเสริมความยั่งยืนในชุมชนชนบท เพื่อช่วยให้เกษตรกรสามารถประกอบอาชีพได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน โดยรัฐบาลมุ่งหวังที่จะสร้างโอกาสในการพัฒนาทางเศรษฐกิจในพื้นที่ชนบทและเพิ่มศักยภาพในการผลิตสินค้าการเกษตรของประเทศ

บทความอื่น ๆ เกี่ยวกับที่ดิน: สรุปข้อมูล ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง [อัปเดต 2568]

ลักษณะสำคัญของที่ดิน ส.ป.ก.

1. สิทธิ์ในการครอบครองและใช้ประโยชน์

ที่ดิน ส.ป.ก. ไม่ใช่กรรมสิทธิ์ที่สมบูรณ์เหมือนที่ดินทั่วไป แต่เป็นสิทธิ์ในการครอบครองและใช้ประโยชน์จากที่ดินนั้นเท่านั้น ซึ่งหมายความว่าผู้ครอบครองไม่สามารถใช้ที่ดินเพื่อกิจกรรมที่ไม่เกี่ยวข้องกับการเกษตรกรรมได้ เช่น การใช้ที่ดินเพื่อการพาณิชย์ การสร้างอสังหาริมทรัพย์ หรือการลงทุนในธุรกิจอื่น ๆ การใช้ที่ดินผิดวัตถุประสงค์ดังกล่าวอาจทำให้ผู้ครอบครองต้องเผชิญกับการเพิกถอนสิทธิ์ในการครอบครองที่ดินจากสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ซึ่งจะทำให้การครอบครองที่ดินนั้นไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของกฎหมาย

2. ห้ามซื้อขาย

ที่ดิน ส.ป.ก. ไม่สามารถซื้อขายได้ตามปกติ เพราะที่ดินประเภทนี้ถูกจัดสรรให้เกษตรกรหรือผู้ที่ต้องการทำการเกษตรกรรมเท่านั้น การทำธุรกรรมซื้อขายที่ดิน ส.ป.ก. จึงเป็นสิ่งที่ห้ามโดยเด็ดขาด เพราะถือเป็นการละเมิดกฎหมายอย่างร้ายแรงและอาจส่งผลให้ผู้กระทำผิดต้องถูกลงโทษตามกฎหมาย ยกเว้นในกรณีการโอนสิทธิ์ที่ดินภายในทายาทหรือสมาชิกในครอบครัวของเกษตรกร ซึ่งเป็นการโอนสิทธิ์ตามความจำเป็นในกรณีของการสืบทอดทรัพย์สินเท่านั้น

3. ใช้เพื่อการเกษตรกรรม

ที่ดิน ส.ป.ก. ต้องใช้เพื่อการเกษตรกรรมเท่านั้น ซึ่งหมายความว่าผู้ครอบครองที่ดินต้องใช้ที่ดินในการประกอบอาชีพทางการเกษตร เช่น การเพาะปลูกพืช การเลี้ยงสัตว์ หรือกิจกรรมทางการเกษตรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง หากผู้ครอบครองไม่ได้ใช้ที่ดินตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ หรือเลิกทำการเกษตรกรรมและนำที่ดินไปใช้ในกิจกรรมอื่น อาจถูกเพิกถอนสิทธิ์และไม่สามารถครอบครองที่ดินนั้นได้ตามกฎหมาย ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อผู้ครอบครองในด้านการลงทุนหรือการใช้ประโยชน์จากที่ดินดังกล่าว

คุณสมบัติของผู้มีสิทธิได้รับที่ดิน ส.ป.ก.

การขอรับที่ดิน ส.ป.ก. ต้องมีคุณสมบัติตามข้อกำหนดดังนี้

• มีสัญชาติไทย
• ต้องเป็นเกษตรกรที่มีความตั้งใจทำการเกษตร
• บรรลุนิติภาวะ หรือเป็นหัวหน้าครอบครัว
• ไม่มีที่ดินทำการเกษตรกรรม ของตนเอง หรือมีไม่เพียงพอ
• ไม่เป็นคนวิกลจริต หรือจิตฟั่นเฟือน
• ต้องมีความพร้อมในการทำการเกษตร และสามารถแสดงให้เห็นถึงความตั้งใจในการประกอบอาชีพนี้
• ต้องเป็นผู้ที่ยินยอมปฏิบัติตามระเบียบของ ส.ป.ก.

สามารถซื้อ-ขาย ปล่อยเช่า ที่ดิน ส.ป.ก. ได้หรือไม่

ที่ดิน ส.ป.ก. ไม่สามารถซื้อขาย ปล่อยเช่า หรือเข้าธนาคารได้ตามปกติ เนื่องจากเป็นที่ดินที่มีวัตถุประสงค์เพื่อการเกษตรเท่านั้น และการซื้อขายที่ดินประเภทนี้ถือเป็นการละเมิดกฎหมาย แต่สามารถโอนสิทธิ์ให้แก่ ทายาทหรือสมาชิกในครอบครัว ได้ตามเงื่อนไขที่กำหนด

การโอนสิทธิ์ที่ดิน ส.ป.ก. สามารถโอนให้ใครได้บ้าง

เกษตรกรที่ถือครองที่ดิน ส.ป.ก. สามารถโอนสิทธิ์ให้แก่ทายาทหรือสมาชิกในครอบครัว ดังต่อไปนี้

• สามี/ภรรยา 
• บุตร 
• บิดามารดา
• พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
• พี่น้องร่วมบิดา หรือมารดาเดียวกัน
• หลาน

สามารถขอที่ดิน ส.ป.ก. ได้กี่ไร่

โดยปกติแล้วเกษตรกรสามารถขอที่ดิน ส.ป.ก. ได้

• เกษตรกรและบุคคลในครอบครัวเดียวกัน ที่ใช้ที่ดิน ส.ป.ก. เพื่อประกอบเกษตรกรรม สามารถขอได้ไม่เกิน 50 ไร่ 
• เกษตรกรและบุคคลในครอบครัวเดียวกัน ที่ใช้ที่ดิน ส.ป.ก. เพื่อประกอบเกษตรกรรม ประเภทเลี้ยงสัตว์ใหญ่ ตามที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ประกาศ สามารถขอได้ไม่เกิน 100 ไร่
• ในกรณีที่เกษตรกรถือครองที่ดินเกินจำนวนที่กำหนด ก่อนที่จะมีการประกาศจากคปก. (พ.ศ. 2524) ยังคงถือครองตามจำนวนเดิมได้ แต่รวมกันแล้วต้องไม่เกิน 100 ไร่

ข้อควรปฏิบัติเมื่อได้รับที่ดิน ส.ป.ก.

เมื่อได้รับที่ดิน ส.ป.ก. ควรปฏิบัติตามข้อกำหนดที่มีความสำคัญเพื่อป้องกันการสูญเสียสิทธิ์การครอบครอง และเพื่อให้การใช้ที่ดินเป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดโดย ส.ป.ก. ดังนี้

1. ต้องใช้ที่ดินทำการเกษตร: ที่ดิน ส.ป.ก. ถูกจัดสรรเพื่อส่งเสริมการเกษตรกรรมโดยเฉพาะ ดังนั้น การใช้ที่ดินเพื่อวัตถุประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากการเกษตร อาจนำไปสู่การเพิกถอนสิทธิ์ในการครอบครองที่ดินจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
2. รักษาสิทธิ์ในการครอบครอง: ผู้ที่ได้รับที่ดิน ส.ป.ก. จะต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้เพื่อรักษาสิทธิ์ในการครอบครองที่ดินนั้น หากมีการละเมิดข้อกำหนดต่าง ๆ อาจส่งผลให้สิทธิ์ในการครอบครองที่ดินนั้นถูกเพิกถอนหรือยกเลิก ซึ่งจะเป็นการสูญเสียทั้งที่ดินและการลงทุนในอนาคต
3. ห้ามเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน: ผู้ครอบครองที่ดิน ส.ป.ก. ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินจากการทำเกษตรกรรมไปใช้ในกิจกรรมอื่น ๆ เช่น การสร้างโครงการอสังหาริมทรัพย์หรือการลงทุนในธุรกิจอื่น ๆ หากการใช้ที่ดินไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อการเกษตรก็จะต้องถูกพิจารณาใหม่ และอาจเสี่ยงต่อการถูกเพิกถอนสิทธิ์ในการครอบครองที่ดินจาก ส.ป.ก. 
4. ต้องปฏิบัติตามสัญญาอย่างเคร่งครัด: เกษตรกรสามารถสร้างบ้านหรือสิ่งปลูกสร้างได้ตามความเหมาะสม แต่ต้องไม่ทำให้สิ่งก่อสร้างและสภาพแสดล้อมใด ๆ เสียหาย และสามารถขุดบ่อได้ไม่เกิน 5% ของที่ดิน และห้ามนำดินที่ขุดออกจากแปลง

ดังนั้น การใช้ที่ดิน ส.ป.ก. อย่างระมัดระวังและตามข้อกำหนดของ ส.ป.ก. จะทำให้ผู้ครอบครองสามารถทำการเกษตรได้อย่างยั่งยืนและไม่ต้องเผชิญกับความเสี่ยงในการสูญเสียสิทธิ์การครอบครองที่ดินในอนาคต

สรุป

สรุปได้ว่า ที่ดิน ส.ป.ก. เป็นที่ดินที่ได้รับการจัดสรรจากรัฐบาลเพื่อสนับสนุนการทำเกษตรกรรม โดยมีข้อจำกัดในการใช้งานเพื่อป้องกันการนำที่ดินไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ การเข้าใจข้อกำหนดเกี่ยวกับที่ดิน ส.ป.ก. จะช่วยให้คุณสามารถใช้ประโยชน์จากที่ดินได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณกำลังคิดที่จะลงทุนหรือทำธุรกรรมกับที่ดินประเภทนี้

หากคุณเป็นนักลงทุนมือใหม่หรือนักลงทุนมืออาชีพที่กำลังมองหาแหล่งปล่อยเช่าบ้าน Brickpaths คือ เว็บไซต์ลงประกาศอสังหาฯ ที่ช่วยให้คุณ ค้นหา - เช่า - ซื้อ - ขาย ได้ง่ายขึ้น เน้นความมืออาชีพ เพื่อให้เข้าถึงกลุ่มลูกค้าได้อย่างหลากหลายและขยายโอกาสการขาย พร้อมฟีเจอร์ Financial Analysis ที่ช่วยคำนวณกระแสเงินสด วิเคราะห์ต้นทุน และอัตราผลตอบแทนแบบเรียลไทม์ ให้คุณลงทุนได้อย่างมั่นใจ 

ติดต่อเราได้ที่

Line: @Brickpaths

Facebook: Brickpaths

Website: www.brickpaths.com

Tel: 091-419-1456